Do intruzji niezgodnych zaliczamy:

• Dajki są to żyły niezgodnie przecinające skały otaczające. Często mają charakter płyty o niewielkiej grubości w stosunku do długości ( Rys. 1 ). Grubość waha się od kilku milimetrów do kilkuset metrów. Długość może osiągać nawet kilkaset kilometrów, zwykle jednak znacznie mniej. Dajki budują skały żyłowe lub wylewne: porfiry, diabazy, bazalty.

Spotykane są także pewne specyficzne odmiany dajek:
– dajki pierścieniowe tworzące kilka współśrodkowych pierścieni. Często każdy pierścień buduje inna skała magmowa. Zwykle występują w zespołach, tworząc zespół koncentrycznych żył okalających pnie magmowe.
– dajki stożkowe ułożone są współśrodkowo i zapadają stromo ku centrum, do jednego wierzchołka. Powstają w efekcie wniknięcia magmy w system tektonicznych szczelin powstałych pod wpływem ciśnienia intrudującej magmy.

Rysunek 1: Dajki. A: fot. Eva Vanáčová, Volcanic dikes and rocks on Madeira, near Caniçal, licencja CC BY-SA 4.0, źródło: Wikimedia Commons ; B: fot. Gerrit R., Dykes bilden ein Gerüst und halten den Tuff- oder Tephrablock zusammen, Madeira, licencja CC BY-SA 4.0, źródło: Wikimedia Commons.

• Żyły kominowe to intruzje w kształcie pionowego, cylindrycznego walca o niewielkiej średnicy (rzędu kilkudziesięciu metrów), zwykle powstałe w efekcie zakrzepnięcia magmy w kominie wulkanicznym (zob. Intruzje magmowe-Rys. 1 ).

• Pnie wulkaniczne (neki) to zastygłe kominy wulkaniczne o średnicy od kilkuset metrów do kilku kilometrów ( Rys. 2 ).

Rysunek 2: Pień wulkaniczny. Fot. 1025wil, Devils Tower NM Wyoming.JPG, licencja CC BY-SA 3.0, źródło: Wikimedia Commons.

• Etmolity są to lejkowate intruzje rozszerzające się ku górze ( Rys. 3 ), (zob. Intruzje magmowe-Rys. 1 ).

• Batolity to często olbrzymie ciała skalne (rzędu kilku tys. \( km^2 \)) zbudowane z granitów i sjenitów ( Rys. 4A,B). Przecinają niezgodnie otaczające skały, choć dolna granica jest nieznana ( Rys. 4C,D). Największy batolit – Coast Range Batholit (Kolumbia Brytyjska, Alaska) ma rozmiary 2000 km x 200 km.

Duże batolity mogą mieć bardzo skomplikowaną genezę, w której znaczącą rolę odgrywa metasomatoza (zob. Metasomatoza ), czyli przeobrażenie skał otaczających roztworami i gazami pochodzącymi z ognisk magmowych aktywnych przez długi czas. Granice batolitów są nieostre, skały magmowe gradacyjnie przechodzą w sekwencję skał metamorficznych i skał osłony.

• Apofizy to niewielkie żyły skał magmowych wychodzące z większych intruzji, szczególnie z batolitów.

• Chonolity są to nieregularne w kształcie wypełnienia pustek w skałach.